Bemiddeling is een vorm van conflictoplossing waarbij een onafhankelijke neutrale derde (de bemiddelaar) de partijen helpt om zelf tot een gezamenlijk gedragen en wederzijds aanvaardbare oplossing van hun onderliggend geschil te komen. De bemiddelaar zal partijen begeleiden bij het zoeken naar een oplossing waarin zij zich beiden kunnen vinden. Bij bemiddeling kiezen partijen er dus voor om via inspraak hun conflict zelf op te lossen. Er worden geen beslissingen genomen (laat staan opgedrongen) door derden, noch door de bemiddelaar, noch door de rechter.
De principes
De bemiddelaar waakt erover dat minstens de volgende 5 principes worden nageleefd:
- de partijen beslissen zelf
- de partijen zijn volledig geïnformeerd: u kunt immers pas een weloverwogen beslissing nemen indien u geïnformeerd bent over al hetgeen u belangrijk vindt
- de partijen hebben evenveel invloed op zowel de procedure als de beslissing: de bemiddelaar zal erover waken dat elke partij volledig zal worden gehoord en alle ruimte en tijd zal krijgen om zijn mening te uiten
- de bemiddeling is en blijft vrijwillig: u start op vrijwillige basis met de bemiddeling en u kan deze beëindigen op gelijk welk moment zo u zou vaststellen dat u zich hierin niet (langer) kan vinden; omtrent de wijze van afsluiten worden vooraf de noodzakelijke afspraken gemaakt
- de bemiddeling is vertrouwelijk: alles wat wordt gezegd en geschreven binnen een bemiddelingscontext is vertrouwelijk en kan niet worden aangewend voor een rechtbank; de bemiddelaar heeft een wettelijke geheimhoudingsplicht
De werkwijze
In een conflictsituatie vertrekt men te vaak vanuit een ingenomen standpunt, dat men moeilijk -tot niet- kan loslaten. Wanneer men met elkaar praat, praat men vanuit dit standpunt. Men ziet dit als enige oplossing en men tracht de andere partij ervan te overtuigen.
Vaak resulteren onderhandelingen in een oplossing waarbij beide partijen water in hun wijn doen. Bij bemiddeling laat men deze standpunten (even) los en gaat men op zoek naar wat men belangrijk vindt, naar wat men van fundamenteel belang vindt om de gerezen conflictsituatie te kunnen oplossen. Het zijn de bekommernissen en motieven achter het ingenomen standpunt die worden verwoord. Men gaat elkaars bekommernissen verkennen om (hopelijk) te komen tot een voor beide partijen optimale oplossing.
Een sprekend voorbeeld terzake kan worden ontleend aan het toonaangevende boek van Uri & Fischer “Getting to yes, negotiating agreement without giving in”: zowel partij A als partij B wensen de sinaasappel die voor hen ligt. Er is evenwel maar één sinaasappel voorhanden. Men kan een compromis sluiten en de sinaasappel in twee snijden, waarna elk de helft krijgt. Of men kan op zoek gaan naar wat men belangrijk vindt: partij A wil een cocktail maken en wil dus het sap, partij B wil een taart bakken en wil dus de schil. Door op zoek te gaan naar wat men belangrijk vindt, komen er oplossingen tevoorschijn die men voorheen misschien niet kon zien: men schilt de sinaasappel en geeft de volledige schil aan partij B en het sap integraal aan partij A.
Wat kan een bemiddelaar voor u doen?
- de bemiddelaar creëert een context waarbinnen de partijen zelf kunnen onderhandelen
- de bemiddelaar ziet er op toe dat elk partij goed geïnformeerd is en dat elke partij de onderhandelingen en de te nemen beslissingen gelijkwaardig kan beïnvloeden
- de bemiddelaar helpt partijen om aan elkaar duidelijk te maken waar het hen werkelijk om gaat (bekommernissen)
- de bemiddelaar introduceert een aantal spelregels zoals de afspraken rond de wijze van communiceren
- de bemiddelaar stelt een stappenplan voor dat bij de onderhandelingen zelf gevolgd wordt
- de bemiddelaar werkt toekomstgericht en niet vanuit wat in het verleden is gebeurd
- de bemiddelaar heeft oog voor de lange-termijnrelatie en voor de gevolgen op lange termijn van een mogelijke oplossing
Als er een akkoord tot stand komt, zal de bemiddelaar dit op papier zetten en de partijen verder begeleiden. Heeft u beroep gedaan op een erkend bemiddelaar, dan kan deze op verzoek van één van de partijen het akkoord laten homologeren door de rechtbank, zodat het uitvoerbare kracht verkrijgt, mocht één van de partijen later het akkoord schenden.
Wat doet een bemiddelaar niet?
- de bemiddelaar beslist niet
- de bemiddelaar spreekt zich niet uit over gelijk of ongelijk
- de bemiddelaar zegt niet wat de beste oplossing is
- de bemiddelaar wint de ene partij niet voor de oplossing van de andere partij
- de bemiddelaar brengt geen verslag uit bij de rechter en geeft geen advies
Hoeveel kost een bemiddeling?
De beperkte kostprijs is één van de troeven van een bemiddeling. Het ereloon en de kosten van de bemiddelaar kunnen immers door de beide partijen worden gedeeld. Doet men elk beroep op een eigen advocaat, zal elke partij de kosten die hem daarvoor zullen worden aangerekend, zelf betalen. Bovendien is op het uurloontarief in het geval van bemiddeling geen BTW (21 %) verschuldigd. Voor wat betreft de tarieven van ereloon en kosten wordt verwezen naar de desbetreffende pagina op deze website.
Hoelang duurt een bemiddeling?
Een bemiddeling duurt zolang het nodig is om een oplossing te bereiken, tenzij één of beide partijen de bemiddeling vroegtijdig stopzet(ten).
Hoe start ik met een bemiddeling?
U neemt zelf contact op met de partij met wie u wil bemiddelen en contacteert samen de bemiddelaar. U kan ook contact opnemen met de bemiddelaar die samen met u kan nagaan op welke wijze u de partij met wie u wil bemiddelen kan betrekken. In dit geval stelt u de bemiddelaar best meteen in kennis dat u wenst te bemiddelen. Zo kan de bemiddelaar er voor zorgen dat hij geen éénzijdige meningen of adviezen geeft en komt zijn neutraliteit niet in het gedrang. Tot slot kan ook de rechtbank u verwijzen naar een bemiddelaar in het kader van een gerechtelijke bemiddeling.
Het bemiddelingsprotocol
Wanneer beide partijen overeenkomen om te starten met een bemiddeling, zal u gevraagd worden een bemiddelingsprotocol te ondertekenen. In dit protocol worden nogmaals de hoofdlijnen van de bemiddelingsprocedure uiteengezet.